Grafiku: Efekti Dunning-Kruger i Shpjeguar

Efekti Dunning-Kruger është një fenomen psikologjik i studiuar gjerësisht, i cili përmbledh një paradoks të njohurive dhe vetëvlerësimit. Ky efekt, në mënyrë të thjeshtëzuar, sugjeron se individët që kanë njohuri të kufizuara ose të mangëta në një fushë të caktuar, shpesh e vlerësojnë veten si ekspertë. Kjo ndodh sepse për të kuptuar se sa pak di një person, ai duhet të ketë një nivel minimal të njohurive në atë fushë. Kur një individ nuk ka këto njohuri, ai nuk është në gjendje të kuptojë se çfarë nuk di, ose çfarë nuk ka hasur apo mësuar ndonjëherë. Kjo çon në një vetëvlerësim të tepruar dhe një mungesë të vetëdijes. A keni hasur ndonjëherë një person të tillë?

Nëse shikojmë efektin Dunning-Kruger në formën e një grafiku, mund të shohim se në fillim, kur njohuritë janë minimale ose joekzistuese, niveli i vetëbesimit është shumë i lartë – kjo është ajo që quhet “maja e budallallëkut”. Por me kalimin e kohës dhe me rritjen e njohurive, individët përballet me injorancën e tyre dhe fillon të kuptojnë se sa pak dijnë në të vërtetë. Kjo çon në një rënie të thellë të vetëbesimit, e cila shpesh përshkruhet si “lugu i dëshpërimit”. Kjo ndodh sepse individët ndjehen të zhgënjyer me veten e tyre, duke kuptuar se sa pak dijnë në të vërtetë.

Pas kësaj faze të dëshpërimit, individët fillon të mësojnë dhe të zgjerojnë njohuritë e tyre me burime të sakta dhe të besueshme. Ata ngjiten në “kodrën e nxënies”, një proces që fillon shpejt por që ngadalësohet me kalimin e kohës. Kjo ndodh sepse, pasi një individ ka nxënë një sasi të madhe informacioni, sasia e njohurive të reja që mund të merren bëhet gjithnjë e më e vogël. Kështu, individët arrijnë në një “plato” ku rritja e njohurive bëhet më e ngadaltë. Kjo është faza ku individi kalon nga të qenët “kungull bosh” në të qenët ekspert.

Megjithatë, ky është një proces i gjatë dhe i vështirë, i cili kërkon përkushtim dhe punë të palodhshme. Jo të gjithë individët janë të gatshëm të përballojnë këtë sfidë. Prandaj, shumë individë zgjedhin rrugën më të lehtë, duke u kthyer në “majën e budallallëkut” dhe duke e vlerësuar veten si ekspertë, edhe pse njohuritë e tyre janë të kufizuara. Ky është një tregues i qartë i efektit Dunning-Kruger dhe një sfidë e vazhdueshme për edukimin dhe vetëdijësimin e individëve.