Lindja e fesë sipas Hitchens

“Feja lindi si një përpjekje e njeriut të hershëm për të shpjeguar një realitet të cilin për pjesën më të madhe nuk e shpjegonte dot.” – Christopher Hitchens

Feja, si koncept global, përkufizohet si një sistem i besimeve dhe praktikave që kanë të bëjnë me fushën transendentale, e cila del përtej kufijve të botës fizike dhe perceptimit tonë të përditshëm. Gjatë mijëvjeçarëve të historisë njerëzore, feja është shfaqur në shumë forma dhe trajta, duke filluar nga politeizmi, monoteizmi, panteizmi dhe feja animiste, deri tek sistemet më moderne filozofike dhe spirituale. Me gjithë ndryshimet që ka pësuar gjatë kohës, feja ka arritur ta mbajë rolin e saj si përpjekje e njeriut të hershëm për të shpjeguar një realitet të cilin për pjesën më të madhe nuk e shpjegonte dot.

Njeriu i lashtë, ballafaquar me një botë të madhe dhe të pakuptueshme, kërkoi të mbledhë fillin e tij të perceptimit në një mënyrë më të qëndrueshme dhe më të kuptueshme. Ai shihte fenomenet natyrore si tërmetet, përmbytjet, stuhitë, vdekjet, sëmundjet, etj., dhe vazhdimisht kërkonte arsye për shkaqet e tyre. Në këtë proces mendimi, lindi ideja e fesë – një mënyrë për të shpjeguar atë që nuk mund të kuptohej lehtësisht nëpërmjet logjikës dhe eksperiencës së përditshme.

Megjithatë, feja nuk është thjeshtë një mënyrë për të shpjeguar realitetin; ajo është gjithashtu një mjet për të formuar dhe ndikuar mbi kuptimin e atij realiteti. Nëpërmjet ritualeve, miteve, dhe dogmave fetare, njeriu ka krijuar sisteme të vlerave dhe normave që e kanë ndihmuar të kuptojë veten dhe vendin përkatës në komunitetin e tij. Kjo kuptimdhënie ka ndikuar në formimin e shoqërive, duke ndikuar në mënyrën se si njerëzit veprojnë ndaj njëri-tjetrit dhe ndaj të tjerëve përreth tyre.

Feja, megjithëse ka lindur si përgjigje ndaj njohurisë së kufizuar, ka evoluar si pasojë e nevojës dhe është detyruar të përshtatet me ndryshimet në kuptimin njerëzor të botës. Pavarësisht nga feja specifike, të gjitha fetë kanë si qëllim kuptimin e botës dhe vendit të njeriut brenda saj i cili e përdor fenë për të shpjeguar realitetin e panjohur, për të kuptuar ndryshimet e papritura në botën përreth tij, dhe për të interpretuar kuptimin e jetës dhe vdekjes.

Në përfundim, feja lindi si një përpjekje e njeriut të hershëm për të shpjeguar një realitet të cilin për pjesën më të madhe nuk e shpjegonte dot. Megjithëse forma dhe natyra e fesë kanë ndryshuar gjatë historisë, thelbi i saj ka mbetur i njëjtë: një përpjekje për të kuptuar dhe për të krijuar kuptim në një botë të panjohur dhe të pakuptueshme dhe gjatë këtij procesi ajo arrin të mbajë turmat nën kontrollin e saj.