Sa kollaj besojnë besimtarët?

“Thuaji një besimtari të devotshëm që gruaja po e tradhëton, apo që po të hajë kos të ngrirë bëhesh i padukshëm, dhe ai do të të kërkojë fakte si kushdo tjetër, dhe do të bindet deri në atë masë që ti i jep atij fakte.
Thuaji që libri që ai mban në anën e shtratit është shkruar nga një hyjni i padukshëm i cili do e ndëshkojë me zjarr të përjetshëm nqs ai nuk i pranon ato gjëra krejtësisht të pabesueshme të atij libri në lidhje me krijimin e universit, dhe atij nuk i hyn në punë asnjë lloj fakti.” – Sam Harris

Ky koncept në filozofinë e fesë dhe shkencës njihet si dyfishtësia e standarteve të provës. Ideja është se ndonjëherë individët janë shumë më kritikë ndaj provave dhe argumenteve që sfidojnë besimet ekzistuese, në krahasim me ato që i përkrahin ato.

Kjo analogji e Sam Harris sugjeron se njerëzit i shmangin me sa të munden faktet dhe argumentet që sfidojnë besimet e tyre, siç është tradhtia e gruas së tij ose efektet e konsumimit të kos të ngrirë. Por kur vjen puna tek besimi fetar, ata nuk duket se përdorin të njëjtin standart kriticizmi dhe mosbesimi; besimet e tyre janë të paprekshme, pa marrë parasysh argumentet nga jashtë.

Ky fenomen mund të ndodhë me të gjithë ne, pa marrë parasysh besimin fetar ose jo. Është mënyrë e mendjes njerëzore për të mbajtur të shenjta ato në të cilat njeriu beson, edhe kur prova të pamohueshme i sfidojnë ato. Njerëzit janë më të prirur të pranojnë informacionin që konfirmon ato që tashmë besojnë dhe refuzojnë çdo informacion që sfidon besimet e tyre, një fenomen ky i njohur si konfirmimi i paragjykimeve.

Shpjegimi i përgjithshëm për këtë sjellje ndonjëherë gjendet në natyrën e besimeve: ato që janë thelbësore për identitetin tonë dhe mënyrën se si kuptojmë botën kanë tendencë të mbrohen me forcë. Gjithashtu, besimet fetare shpesh janë të lidhura me emocione dhe vlerësime thelbësore, të cilat mund ta bëjnë shumë më të vështirë që besimtarët e tyre të jenë të hapur ndaj sfidimit ose ndryshimit.